Tıbbi Birimler

Beyin ve Sinir Cerrahisi Nedir?

Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirurji) batıda 20.yüzyıl başlarında ayrı bir bilim dalı, yaklaşık 50 yıl sonra da ülkemizde bağımsız bir uzmanlık dalı olarakkabul edilmiştir. Ancak gerek dünyada ve gerekse ülkemizde hızlı bir gelişimgöstermiştir. 20.yüzyılın son 10 yılı ABD’de “Beyin On Yılı “olarak kabul edilmiş, bu dönemde nörolojik bilimlerle ilgili araştırmalara daha fazla kaynak ayrılmıştır. Gen mühendisliği çalışmaları, insan ömrünü uzatma ve tümör biyolojisi üzerindeyoğun çalışmalar yapmaktadır. Ayrıca tanı yöntemleri de gelişmekte, teknolojibilime şaşırtıcı hizmetler sunmaktadır. Nöroşirurji de hem tanı yöntemleri hem de cerrahi alet ve malzeme açısından oldukça şanslı konuma gelmiştir.

Nöroşirurji bölümünün en çok ilgilendiği hastalık guruplarını sayarsak;

• 1.Beyin Tümörleri
• 2.Beyin Kanamaları
• 3.Bel ve boyun fıtıkları
• 4.Kafa travmaları
• 5. Vertebral kolon travmaları,omurilik tümörleri
• 6.Periferik sinir kesileri,basıları
• 7.Medikal tedaviye cevap vermeyen epilepsiler olarak sıralayabiliriz.

Beyin Tümörleri

İnsan vücudunda görülen tümörlerin %10’u sinir sistemi dokularından oluşur.Bunların %80-90’ı da kranium içinde gelişir. Dünya Sağlık Teşkilatı tarafından kabul edilen,sinir sistemini tutan tümörlerin histolojik sınıflaması şöyledir.

Nöroepitelyal orijinli tümörler:

• Astrositomlar
• Oligodendrogliomlar
• Epandimal tümörler
• Mixt gliomlar
• Koroid plexus tümörleri
• Embriyonal tümörler
• Menengial tümörler
• S.Sinir kılıfı tümörleri
• Damar kaynaklı tümörler
• Germ hücre tümörleri
• Malign lenfomalar
• Lokal gelişen tümörler
• Metastatik tümörler
• Sellar bölge tümörleri (Kraniofaringioma ve hipofiz tümörleri)

Bunlardan astrositomlar içinde incelenen Gliablastome Multiforme en sık görülentümördür ve en malign olarak kabul edilmiştir. Genellikle selim tümörler olarakkabul edilen menengiomlannda %15-20’si rekurrans gösterir ki bunlar daanaplastik menengiom diye adlandırılırlar.Çocukluk çağı tümörlerinden olanmedulla blustom da habis urlar arasında incelenirler.Metastatik beyintümörlerinin %44’ü akciğer ,%10’u meme,%7’siböbrek %6’sı dagastrointestinalsistemden kaynaklanır.

Beyin tümörü vakalarında en çok görülen şikayetler baş ağrısı,epileptikbayılma,kol ve bacakta kuvvet azalması,çift görme,denge bozukluğu,kusma,adetdüzensizliği,memeden süt gelmesidir.

Tetkik olarak BT,MR yapılır,tedavisi cerrahidir.Patolojik tanıya göre cerrahigirişime radyoterapi,kemoterapi,immunoterapi eklenip eklenmeyeceğine kararverilir.

Beyin Kanamaları

l.Subaraknoid kanama (SAK)
Anevrizma ve AVMkanamaları %80-85
Nedeni belli olmayan %15-20

2.Hipertansiyon veya kanama bozukluğuna bağlı intraserebral, intraserebellarkanamalar.

SAK

Genellikle baş ağrısı,kusma,bilinç değişikliği ile şekillenen klinik tablooluşur.BT ile tanı konan hastaya serebral anjiografi yapılır ve tedavisiplanlanır. Anevrizma saptanan hastada ilk düşünülecek tedavicerrahidir.Ameliyata engel bir durum varsa,anevrizma cerrahi olarakulaşılamayacak yerde ve büyüklükteyse endovasküler girişim planlanır.Anevrizmayaşartlar elverdiğince erken girişimde bulunmak ,2.kanama ve vazospazm gelişmesiaçısından önemlidir.
AVM’lerin tedavisi cerrahi,radyasyon ve endovasküler girişimlerdir.

Bel ve Boyun Fıtıkları

Omurlar arasında yer alan n.pulposunun genellikle arka y ana doğru fıtıklaşmasısonucu klinik tablo ortaya çıkar.Boyun fıtığında boyun,sırt,omuz,kolağrısı,uyuşma,güçsüzlük,bel fıtığında bel ağrısı,bacak ağrısı,bacakta uyuşma,incelme,güçsüzlük şikayetleri olur.Akut dönemde istirahat ,kas gevşetici,ağrı kesicitedaviler uygulanır.Şikayetler geçmezse MR çekilip kesin tanı konduktan sonrafizik tedavi gerekirse cerrahi girişim yapılır.

Kafa Travmaları

Kafa Travmalarında hastanın nörolojik durum ve BT bulguları değerlendirilerekisimlendirilen commotio,contusio,contrcoup,diffuz aksonal yaralanma tablolarıortaya çıkar. Travma sonrası oluşan intrakranial hematomlar da akut subduralhematom,intraserebral hematom,epidural hematom ve SAK’dır.

Tüm kafa travmalarının gerekirse entübasyon ve trakeostomi yapılarak gereklisolunum desteğinin sağlanabileceği,yeterli monitörizasyonun yapılan merkezlerdetakibi en ideal olanıdır.

Omurga Travmaları

Vertebral kolon içinde omurilik yer aldığı için omur kırıkları ve yaralanmalarıciddi ele alınmalıdır. Vakanın bulgularına göre konservatif olarak korse ilestabilizasyon sağlanabilir.
Gerekirse dekompresyon sağlanıp stabilizasyon ameliyatı yapılır.

Nörolojik bulguların iyileşmesi için cerrahi süreçten hemen sonraRehabilitasyon tedavisine başlanmalıdır.Periferik sinir kesilerindeinterfasiküler anastomoz,gerekirse sinir grefi konmaktadır.

Op.Dr.H.Tahsin ÜSTÜKARCI

09.11.2023